1. Dünya Savaşı Yıllarında Osmanlı Devleti

I. Dünya Savaşı yıllarında Osmanlı Devleti’ni yöneten İttihat ve Terakki Hükûmeti üyelerinin birçoğu savaşın sonlarına doğru ülkeyi terk ettiler. Bunun üzerine Ahmet İzzet Paşa tarafından yeni hükûmet kuruldu. Bulgaristan’ın savaştan çekilmesi Osmanlı Devleti ile müttefikleri arasındaki bağlantıyı koparmıştı. Zor durumda kalan Osmanlı yöneticileri ateşkes istemekten başka çare bulamadılar.

Osmanlı Devleti adına Bahriye Nazırı Rauf Bey (Orbay) ile İtilaf Devletleri adına İngiliz Amiral Calthorpe (Kaltrop) arasında Limni Adası’nın Mondros Limanı’nda demirli bulunan Agamemnon Zırhlısı’nda Mondros Ateşkes Antlaşması imzalandı (30 Ekim 1918). Böylece Osmanlı Devleti I. Dünya Savaşı’ndan çekilmiş oldu.

İtilaf Devletleri, barış antlaşmasının imzalanmasını dahi beklemeden Mondros Ateşkes Antlaşması’nın 7. maddesini dayanak göstererek Osmanlı topraklarını işgale başladı. İngilizler ilk olarak Musul’u, daha sonra Antep, Urfa ve Maraş’ı işgal etti. Samsun, Çanakkale, Kars, Batum ve Ardahan’a asker çıkardı. Fransızlar Adana ve Mersin çevresini, İtalyanlar ise Antalya, Konya ve Muğla çevresini işgal etti.

İtilaf Devletlerinin donanmaları 13 Kasım 1918’de İstanbul’a geldi. O gün düşman gemilerini gören Mustafa Kemal Paşa “Geldikleri gibi giderler.” diyerek bir mücadeleye gireceğinin işaretini verdi.

Mondros Ateşkes Antlaşması’nın ağır hükümlerine rağmen Osmanlı devlet adamları Wilson İlkelerine güvenerek teslimiyetçi bir politika takip ettiler. Gittikçe ağırlaşan şartlar sonucu Ahmet İzzet Paşa Hükûmeti, ardından da Tevfik Paşa Hükûmeti istifa etti. Damat Ferit Paşa tarafından yeni hükûmet kuruldu. Padişah ve Damat Ferit Paşa; işgallerin geçici olacağını düşünüyor ve halktan işgaller karşısında sakin kalmalarını, aşırı tepki vermemelerini istiyordu. Mustafa Kemal Paşa ise Mondros Ateşkes Antlaşması’nın doğuracağı felaketi seziyor ve bu antlaşmanın en çok ülkeyi yabancı işgaline açık bırakan hükümlerine tepki gösteriyordu.

Mondros Ateşkes Antlaşması’ndan sonra işgaller yayılarak devam etti. Ülkede her geçen gün şartların ağırlaşması ve Damat Ferit Hükûmetinin işgaller karşısında sessiz kalması halkın tepkisine neden oldu. İşgalci devletlere ve işgallere karşı ülke genelinde büyük mitingler düzenlendi.